Παραδοσιακές Ενδυμασίες


Τα "Αλλαμένα"

     Η νυφική-γιορτινή φορεσιά της Σκύρου λέγεται "Αλλαμένα" ή καλή ή χρυσή ή χρυσοφορεσά. Διακρίνεται για τον πλούτο των κεντημάτων και των κομματιών που την απαρτίζουν: έχει τα περισσότερα και τα καλύτερα κομμάτια. Είναι η μοναδική φορεσιά στην Ελλάδα που συνδυάζει βαρύτιμα χρυσοκέντητα πουκάμισα και φορέματα από βαρύτιμες στόφες με το χαρακτηριστικό αυστηρό κεφαλόδεμα, τον φ'τά.
     Τα "Αλλαμένα" φοριόνταν και φοριούνται ακόμα στους γάμους, όχι μόνο από τη νύφη αλλά από όλους τους συγγενείς του γαμπρού και της νύφης, ακόμα και από τις φιλενάδες της. Αυτές που τα φορούν λέγονται "ν'φάδες" ή "αλλαμένες" και όσο πιο πολλές "αλλαμένες" έχει ο χορός και πιο καλά ρούχα, τόσο πιο καλός θεωρείται ο γάμος. Η νύφη κι ο γαμπρός ξεχωρίζουν από ένα ανθάκι λεμονιάς στο πέτο.
     Όταν η νύφη δεν είχε καπχά αλλά γιαλαμπί (δεύτερης ή τρίτης ποιότητας φουστάνι), δανείζονταν έναν, γιατί δεν γινόταν οι άλλες νυφάδες να έχουν και η νύφη να μη φορεί. Πολλές Σκυριανές έφταναν να πουλήσουν ακόμα κι ένα χωράφι για ν' αγοράσουν μια καλή φορεσιά.
     Σε κάθε περίπτωση οι Σκυριανές έβαζαν την κατάλληλη φορεσιά. Οι αρραβωνιασμένες και οι νιόπαντρες κάθε "καλή" μέρα φορούσαν "βενέτ'κο" ή "γιαλαμπί".

Το "Γιαλαμπί"

    Το "Γιαλαμπί" είναι το καλό και ευκολοφόρετο φουστάνι της νέας γυναίκας. Γιαλαμπί ονομάζεται και ολόκληρη η φορεσιά όταν το φουστάνι της είναι γιαλαμπί. Η λέξη γιαλαμπί προέρχεται από τα τούρκικα και σημαίνει φεγγοβόλος. Είναι ευκολοφόρετη φορεσιά γιατί ο φ'τάς μπαίνει μπούλα, δεν βαραίνει όπως της νύφης και δεν υπάρχει φόβος να πέσει.
     Το "Γιαλαμπί" το φορούσαν οι αρραβωνιασμένες και οι νιόπαντρες. Μ' αυτό πηγαίνανε στην Αναβάλσα, μ' αυτό στην εκκλησία κι αυτό φορούσανε με τα "Αλλαμένα" στο γάμο και το βάζανε σα δεύτερο φουστάνι στο τραπέζι που γινότανε.

Τα "Κουτνιά"

     Κουτνιά ή Κουτνί: ή κουτνίδες ονομάζεται η καθημερινή γυναικεία φορεσιά με φόρεμα μονόχρωμο, βαμμένο από τον μπογιατζή, στην οποία επικρατεί το σκούρο χρώμα.  Τα μοναδικά ζωηρά χρώματα που έχει είναι στον πολύχρωμο πάντα ποδόγυρο από σατέν ύφασμα και κάθετες ρίγες. Επίσης ξεχωρίζει χρωματικά η δίχρωμη ζώνη, το λιτσέρι, με τα οριζόντια κόκκινα και μαύρα λουριά και το χρεμάκι, που το φορούν το χειμώνα για το κρύο. Είναι φορεσιά απλή και κομψή. Φαίνεται ότι πήρε το όνομά της από την ποιότητα του υφάσματος του ποδόγυρου του φουστανιού.

Τα "Κουμιώτικα"

     Η "Κουμιώτικη" γυναικεία φορεσιά διακρίνεται στη νυφική, που είναι πιο παλαιά, και στην καθημερινή, που ονομάζεται ντούλα. Και οι δυο αποτελούνται από τα ίδια κομμάτια. Η διαφορά τους είναι στο είδος του φορέματος και στον κεφαλόδεσμο. Η νυφική φορεσιά, που χαρακτηρίζεται από την μπόλια, φορέθηκε κυρίως απ' τις Κουμιώτισσες που παντρεύτηκαν στη Σκύρο. Ελάχιστες Σκυριανές φόρεσαν τη νυφική κουμιώτικη, δηλαδή τα κουμιώτικα γιαλαμπιά με το κίτρινο πολίτικο μαντήλι και τα μαλλιά κοτσίδες με κορδέλες.

     Άλλες γυναικείες ενδυμασίες: το "Βενέτ'κο".  Το "βενέτ'κο" είναι είδος καπχά που μπορεί να φορεθεί ως νυφικό ή πολύ καλό φουστάνι. "Βενέτικο" ονομάζεται και ολόκληρη η φορεσιά όταν το φουστάνι της είναι βενέτικο. Φοριέται με το χαρακτηριστικό δέσιμο του κεφαλόδεσμου, την μπούλα, χωρίς μπόλια, με μικρό φ'τά γύρω από το κεφάλι, εκτός αν η γυναίκα ντύνεται νύφη.
     Η "τσεχένια" ή "τσοχένια φορεσιά": Σύμφωνα με γραπτές πηγές, την προφορική παράδοση και λιγοστά κομμάτια που βρέθηκαν σε μπαούλα, θα πρέπει να υπήρχε πολυτελής φορεσιά αντρική και γυναικεία, διαφορετική από τις σημερινές γνωστές, που λεγόταν τσεχένια.


Ανδρικές Ενδυμασίες

Τα "Τσοπάνικα"

     Τα "Τσοπάνικα" αποτελούν την καλή ανδρική φορεσιά του νησιού.
     Την "τσοπάνικη" φορεσιά τη χωρίζουμε στην καλή, τη σκολιανή και γαμπριάτικη,  στην καθημερινή και στην "τσαχαγιάδ'κο".
Η καθημερινή έχει τα ίδια ακριβώς κομμάτια με τη σκολιανή, αλλάζει μόνο η ποιότητα του πουκάμισου και του γιανελιού, που αντί  μεταξωτά και κεντημένα είναι και τα δυο βαμβακερά και με πιο λίγα στολίδια.
     Η παραλλαγή της τσοπάνικης φορεσιάς, που ονομάζεται τσεχαγιάδικος, διαφέρει μόνο στο κεφαλοκάλυμμα, που ήταν ένα μικρό κόκκινο τσοχένιο σκουφάκι, γύρω από το οποίο έδεναν ένα μπλε λουλουδάτο μαντήλι.

Τα "Βρακάδικα"

     Τα "Βρακάδικα" ή βρακιά αποτελούνται από τα ίδια τμήματα που συνθέτουν την τσοπάνικη φορεσιά, με τη διαφορά ότι στη βρακάδικη επικρατεί το μαύρο χρώμα. Τα μόνα χρωματιστά κομμάτια είναι το πουκάμισο, το γαμπριάτικο γιανελί και το καζακί
     Υπάρχουν τα σκολιανά και γαμπριάτικα και τα καθημερινά βρακάδικα. Ανήκουν στον τύπο της νησιωτικής αντρικής φορεσιάς. Στο κεφάλι βάζουν τσοπάνικο μαντήλι δεμένο κασπαστή ή το μαύρο σκούφο, τον κούκο. Το καλοκαίρι συνήθιζαν ένα ψάθινο καπέλο, το καπάσι


Υποδήματα: από αριστερά προς δεξιά
    Παντόφλες, υποδήματα για τα Κουτνιά    |    Τροχάδια, αντρικά υποδήματα     |     Γκ'ντόρες, υποδήματα για τα Αλλαμένα


Παιδικές Ενδυμασίες

Παλαιές Ενδυμασίες | Λοιπές Ενδυμασίες

Οι πληροφορίες, καθώς και οι φωτογραφίες που είναι από βιβλίο, ανήκουν στο βιβλίο της κ. Αλίκης Λάμπρου "Οι Σκυριανές Φορεσιές"


"Βάλτενα, βάλτενα μωρέ
Τον γερανιέ σου μεντενέ"